Hervormde kerk, Wormer; de kaarten van mijn oma 2

Rooms Katholieke, H. Maria Magdalenakerk. Doopsgezinde kerk, Vermaning. Voormalige Nederlands Gereformeerde Kerk, nu woonhuis en café. De nieuwe Nederlands Gereformeerde Kerk, De Wijngaard.

Mijn oma liet een map met ansichtkaarten na die ze tijdens haar leven kreeg. De eerste kaarten stammen uit 1917, toen ze nog een klein meisje was. Er zijn ook wat kaarten uit Noord-Holland bij, zoals deze uit Wormer.

Wormer is niet zo heel ver weg van mijn woonplaats. Met de pont over bij Hembrug en dan dwars door Zaandam: langs het beeld van Peter de Grote; de West- of Oostzijde affietsen; de Zaanse schans langs; en dan nog een stukje polder door. Het kerkje zou daar op me liggen te wachten
en de toren zou me vertellen waar. Bovendien: Wormer, hoe groot zou dat nu zijn.

Ik fiets wat in het rond in het meest compacte deel van het dorp, met vooral nieuwbouw. Na een poosje besluit ik het te vragen.

“Mijnheer weet u de Ned. Hervormde Kerk?”
Uitgebreid wordt me uit de doeken gedaan dat ik daarvoor de Dorpsstraat af moet rijden.

“Zeker twee kilometer doorrijden. Niet te snel stoppen. Daar ligt het links op een ...”
Dat laatste woord versta ik niet.
“... een mooi houten kerkje,” voegt hij er nog aan toe.

De Dorpsstraat die had ik al eerder gehad.

Eerst zie ik rechts iets wat een moderne kerk is. Op de terugweg blijkt het de Nederlands Gereformeerde Kerk en spreek ik de koster of dominee (dat had ik even moeten vragen; hoewel, omdat hij niet wist waarom deze NGK was afgescheiden van de gewone Gereformeerde kerk hou ik het op koster).

Even verderop weer een gebouw met het uiterlijk van kerk. Nu links. Een beetje vervallen. Wat verderop nog één. Ook al niet in beste staat. Dan kom ik langs de Heilige Maria Magdalena parochie. Een hoge stenen kerk, die ik vanuit het stukje polder op weg naar Wormer al had gezien, maar waarvan ik toen dacht dat hij bij Den Ilp hoorde, zover oostelijk van de Wormerkern ligt hij. Ik maak er een foto van. Bang dat dit het einde is van mijn tocht en dat het houten kerkje is afgebroken.

Ik besluit niet terug te gaan via de Zaan, maar door het mooie gebied tussen Den Ilp en Amsterdam-Noord. Dan kan ik de Dorpsstraat verder affietsen. Ik blijf hopen en kijken.

Aan het eind van een straatje zie ik het torentje van mijn kaart. De kerk is verder ingegroeid tussen bomen en struiken. Hij staat er prachtig naast een begraafplaats die wel iets weg heeft van een arboretum, zoveel verschillende bomen staan er. Het is er mooi en rustig. De foto die de fotograaf er ruim zestig jaar geleden maakte kan ik niet overdoen. Die ruimte is er niet meer.

De nadruk die de man in het dorp legde op de afstand die ik moest fietsen, begrijp ik nu. Wormer is gegroeid en heeft zich verplaatst. Het oude deel ligt als een lint langs de polder, ook de kerken en het gemeentehuis uit 1660. Eind 19^e eeuw kwam de industrialisatie en verplaatste het dorp zich naar de Zaan.

Naar die Zaan fiets ik en kom opnieuw langs al die kerkjes aan de Dorpsstraat: rooms katholiek, doopsgezind en twee maal Nederlands Gereformeerd (de eerste omgetoverd in woonhuis en café en de tweede in gebruik). Elders staat nog een synodaal Gereformeerde Kerk, zegt de koster, een benaming die verraadt dat hij bij een afgesplitste kerk hoort. Normaal gesproken laat men het synodaal weg.

Ik heb voldoende buit en fiets rustig weer naar huis.