Noorder Zee- en IJdijk

Foto's gemaakt op 19 april 2011.

Vanuit Amsterdam, of zuidelijker, liggen het IJ en Noordzee Kanaal in de weg om Noord-Holland in te trekken. De provincie is voor fietsers maar op één plaats vast met de overzijde verbonden. Dat is bij de Schellingwouderbrug in het Oosten van Amsterdam. Vanaf daar tot aan de Noordzee varen tal van ponten de hele dag op en neer. De pont bij Buitenhuizen is er daar een van.

Als je vanaf die pont een eindje naar het Westen fietst kom je bij de Zeedijk. Die dijk loopt, na een bocht, in de richting van het Noorden. Een zeedijk in het land. Dat betekent dat er ooit zee moet zijn geweest. De kaart laat zien dat de dijk onderdeel is van de Noorder Zee- en IJdijk. Het deel bij Assendelft schermde het land af van het IJ, Wijkermeer en Kil*.

Al in de 13e eeuw was sprake van een dijk. Aan het eind van de 16e was de dijk niet veel meer dan een aarden wal met een voetpad erover. Er was dan ook veelvuldig sprake van dijkdoorbraken die nog goed zichtbaar zijn door de bochten erin. Op 25 december 1717 stroomde tijdens de Kerstvloed zoutwater ver Noord-Holland binnen. 14.000 Doden vielen er en het land bleef lang onbruikbaar. Kort daarop werd besloten tot dijkverzwaring en een reorganisatie van beheer en onderhoud. zie

Aan de zeezijde werd de dijk waar nodig verzwaard met zwerfkeien. Er waren ook plaatsen waar klei was aangeslipt en de dijk die versteviging vanwege dit voorland niet nodig had. Door het droogleggen van de Kil en het aanleggen van de IJ-polders kwam de dijk droog te liggen. De zwerfkeien zijn toen weggehaald. Nu zie je vanaf de dijk over het land heen grote zeeschepen de haven van Amsterdam bezoeken.

Het is een mooie weg om richting Heemskerk te fietsen. Via de Zeedijk en aansluitende Genieweg ben je er bijna. De tocht passeert twee kruitkamers, een nevenbatterij en een fort. Voor de liefhebbers van de Hollandse Waterlinie is er langs deze dijk dan ook veel te beleven. Van het einde van de Geniedijk is het nog een klein stukje naar het Noord-Hollands Duinreservaat.

* De Kil is een restant van wat eens een brede veenstroom, de 'Cromme IJe', was een verbinding tussen het IJ-Wijkermeer enerzijds en het Uitgeestermeer-Alkmaardermeer anderzijds.

Belangrijkste bron:
P R O V I N C I E N O O R D - H O L L A N D; Beschrijving van de Noorder IJ- en Zeedijken deel 1 en 2 Haarlem, september 2004