vrijdag 18 december 2015

mesjogge



mug

Als ik op een woensdag net de zee uitkom, stappen een man en vrouw op me af. Ze vragen of het goed te doen is. Zelf zou ik niet snel naar een spiernaakte man gaan met zo'n vraag. Als vanzelf houd ik mijn handdoek voor mijn piemel, een beetje zoals Putin bij het lopen onwillekeurig zijn hand op zijn rechter heup houdt, jaren nadat hij de KGB en FSB verliet.

Gedrag van een fanaticus, een tsaar, een gek. Wie er al niet mesjokke zijn verklaard door mijn omgeving: Trump, Wilders, Putin en nog zo wat. Ik zal het niet voor dit gajes opnemen, maar is Putin gek? Zou hij het juist omdat hij mataglap is en aan grootsheidswanen lijdt zo lang volhouden? Jeltsin organiseerde de privatisering van de Sovjet economie door vrienden te geven en tegenstanders over te slaan. Liet dat in feite zijn dochter doen. Putin veranderde dit systeem en gaf aan wie hem steunde en nam weer af van wie zich niet via zijn regels gedroeg. Zo blijft er altijd wat om weg te geven. Putin maakt school met dit beleid in bijvoorbeeld China, Oekraïne en Hongarije. O ja er waren tsaren die Jeltsins of Putins met dergelijke machtspolitiek voorgingen. Die wijsheid heb ik niet van mezelf, maar van de Hongaarse socioloog Iván Szelényi (Capitalisms After Communism). Door iemand voor mafketel te verslijten ga je hem (of soms haar) niet beter begrijpen.

Lekker weer wat langer trappen. Na Almere Poort kom ik 80km lang bijna niemand tegen; twee vrouwen met hond, een skater, een fietser en fietster en een hardloper. Fijn door de leegte langs het water. Voor het slapen nog wel de mug doodmeppen die mijn afgelopen decembernacht verstoorde.

De foto's kan je aanklikken voor een grotere versie ervan.




Nee geen filmpje deze keer. Maar als je klikt op het plaatje, vlieg je naar youtube en krijg je het toch. Even in een vrolijk melancholische bui luister dan naar Goran Bregović. Eigenlijk altijd goed.
https://youtu.be/9OxiRdgpOqs



vrijdag 11 december 2015

cycling



or walking

Lopen is geen kunst of kunde, schrijft Frédéric Gros in A Philosophy of Walking. Hij heeft het mis. Lopen gaat niet vanzelf. Het neerzetten van je voeten op de juiste manier is niet vanzelfsprekend. Zelf ben ik daarom gaan fietsen. Ik vroeg het boek niettemin aan de Sint, omdat ik dacht dat fietsen en wandelen veelal overeenkomen. Dat is maar gedeeltelijk zo. Voor lopen heb je niets nodig, zelfs schoenen zijn op d'n duur overbodig (zoals Gros beschrijft in het geval van de Griekse cynici) en de geschiedenis van lopen is zo lang als er mensen zijn. Hij haalt mooie voorbeelden aan (Nietsche, Rimbaud, Rousseau en Thoreau). Fietsen startte pas recent. Op die fiets ga je wel een paar maal zo snel als met de benenwagen. Dat geeft een andere beleving en je bent daardoor minder verweven met het landschap.

Ik merk tijdens het lezen dat ik het lopen mis. Ik zie nog Mont St. Michel dagenlang in de rug verdwijnen. Dat je lopen niet moet verwarren met prestatiesport, daar geef ik hem gelijk, maar waar hij lopen vergelijkt met een mantra of andere religieuze paralellen trekt daar haak ik af. Het is verder een prachtig boek.

Van fietsen komt het vandaag niet. De voeten en het lijf willen niet en ik heb geen zin om ze te dwingen. Even nieuwe jasmijnthee kopen op de Zeedijk en een wandeling op de fiets daar blijft het bij.

De foto's kan je aanklikken voor een grotere versie ervan.





Afgelopen zondagmiddag keek ik naar In a gadda da vida. Als zeventienjarige jongen luisterde ik daar veel naar. Nu kon ik ook kijken. Ik had me verbeeld dat de muzikanten tussen kashmir kleden en idem kussens speelden. De werkelijkheid is anders. Vreemd een beeld dat 35 jaar later aan scherven ligt.



vrijdag 4 december 2015

Extremist



Zeemeermin

Muziek kan het hemelse zoeken. Een gedachte vanwege de muziek die ik vorige week op dit blog plaatste en omdat ik een uur of wat Pärt beluisterde. Het zuigt je bijna de aarde af naar iets mooiers. Maar de hemel bestaat niet. Je kan hem schilderen met woorden, verf en dus ook met muziek. Het is een troostende en motiverende utopie. Zo is er nog wat te doen voor de mens.

Gisteren kwamen meer dan 269 mensen om door hoogwater in Zuid-India. Velen werden verdreven van huis en hut. “Je bent een extremist,” hoorde ik vanmorgen, omdat ik geen begrip heb voor msen die twee of meer keren per jaar op verre vakantie gaan, omdat ik vind dat de auto te pas en vooral te onpas wordt gebruikt, en dat chateaubriand de geschiedenisboeken in moet. En ja, ik weet dat ik wereldvreemd ben en ik weet dat veranderingen institutioneel vorm moeten krijgen en dat er belanghebbenden dwarsliggen.

Vandaag zijn er weer mensen gestorven, omdat een deel van ons geen maat weet te houden en denkt op meer recht te hebben dan anderen. Dat alleen omdat ze het kunnen betalen (voor een appel en een ei zit je al een week in Verweggistan). Tegen de gevolgen van dit 'normale' gedrag leggen alle terroristen samen het af.


DE KLEINE ZEEMEERMIN

Mijn visschen leven toch het best bij alcohol
en als Paly nog speelt, komen zij snel
in licht gevlamde scholen uit hun hol,
en in mijn hoofd stijgt bel na bel:
stomme gezangen uit hun monden.
Soms hangen zij — suspensie licht
in water — roerloos in mijn oogen.
Flitsen, verdwijnen, ingetogen
maar wild, en achter mijn gezicht
voel ik hun sterk en heimlijk leven,
sierlijk en naakt en zonder zonden.

Ik drink. En de violen weven
sporen en kolken aan mijn oppervlak,
daartusschen ligt het water blak . . .
En weldra zal ik in een zilvren kolk
neerschietend, aan mijn kleurig volk
mijzelf vertoonen als hun koningin,
een sprakelooze, witte zeemeermin.

Speel door Paly, want er is één
voor wien ik graag mijn stem zal geven
en daaglijks voor op messen gaan.
En als der kleine zeemeermin,
zal ook mijn ziel na dit kort leven
voor hem als knistrend schuim op zee vergaan.

M. Vasalis


Van Sinterklaas kreeg het boekenweekgeschenk 1941 met daarin veel moois, zoals de kleine zeemeermin van Vasalis. Ik dacht aan een plezierige trip door de alcohol, eindigend aan de rand van de zee waar de normaliteit weer zeeschuim maakt van feestroes met woeste dans en veel drank. De liefde is enorm. Dan lees ik in een bespreking dat ze zich hier een jaar na haar succesvolle debuut aan de voeten van haar geliefde gooit; extreme zelfopoffering. Jammer. De gek aan de rand van de zee. Maar laat het orkest spelen, de drank vloeien en de vissen zwemmend dwalen.

De foto's kan je aanklikken voor een grotere versie ervan.




donderdag 26 november 2015

Verbondenheid




Kijk en leestips

Zit je ziek thuis, tussen vier muren. Opgesloten. Met uitzicht op woningen waar niet of nauwelijks verzet huist tegen politieke ontwikkelingen. Zo vermoed je tenminste. Je wordt murw. Besluit te hometrainerfietsen met film. Eerst een film van Urszula Antoniak de regiseuze van Nothing personal, een juweel binnen de Nederlandse cinema. Het wordt Code Blue. Hij is kaal en naar. Nude Aera, de derde van haar, kan ik nergens vinden.

Een overstap naar Asghar Farhadi. Zijn laatste twee films heb ik gezien. Prachtig. Het wordt nu About Elly uit 2009. Ook een film over mensen, deze in techno color, maar zo beroerd ondertiteld dat de nuances uitgedrukt in woorden me grotendeels ontgaan. Verder zoeken loopt spaak.

Ik herinner me een film die ik zeer ontroerend vond, A Simple Life van Ann Hui uit 2011. Ze maakt al films sinds 1978. Ik kijk naar een verhaal rond lesbische liefde, het patriarchaat, feminisme, romantiek, gezinsvormen, en comisch drama, All about love.

Drie filmers die weten dat ze een mooi medium in handen hebben. En er geen niemendalletjes voor de grote markt mee maken. En dan lees je ook nog eens een boek van de stapel nog niet gelezen. “Het gaat over rechtvaardigheid,” werd me meegegeven. Maar dat betwijfel ik. Het gaat over onderlinge verbondenheid tussen mensen in Afrika. Dat is niet persé over recht.

Had ik het boek maar gelezen toen ik de katholieke geestelijke met zijn moeder uit Zuid-Afrika tegenkwam. Maar die verbondheid uit het boek is ook voor onze verdeelde samenleving van belang. Hier leven we ook in verschillende werkelijkheden zonder veel samenhang. Het gaat over een wij, ubuntu, dat overal zweeft en ontdekt kan worden, maar waar Afrika wel les in kan geven. Of het overal naadloos werkt is weer iets anders.

Het is die kracht waarmee mensen in de Zuidafrikaanse Waarheidscommissie de grootste misdaden konden vergeven; mensen die zich in de 19e eeuw schuldig maakte aan kanibalisme weer konden worden opgenomen in de samenleving; en veel alledaagser, een gestudeerde vrouw uit een klein dorpje in Lesotho weer in dat eenvoudige dorp kon leven.

De hoofdpersoon zegt: “Ik wil niet leven in een land dat (ik weet het ik weet het ik weet het!) alleen maar de de mensenrechten van zijn burgers beschermt; ik wil wonen in een land waar mensen er toe doen.” (Antje Krog, Niets liever dan zwart, Olympus, 2010).

Niet zo lang geleden las ik Alles Verandert (2015) van Christien Hemmerechts. Dat boek is grotendeels een sekse spiegeling op In Ongenade (Disgrace, 1999) van J.M. Coetzee, waar Hemmerechts een afkeer van heeft omdat de hoofdpersoon zou zwelgen in zelfmedelijden en vrouwen er alleen zijn om zijn personage kracht bij te zetten. Hemmerechts mening lijkt mij gemakkelijk te weerleggen met zinnen en passages uit het boek, maar het gaat hier om Krog.

Ook zij haalt Coetzee's boek aan, omdat ze zich interesseert in zijn idee van 'wording'; bij Coetzee het worden van dier. Een zwaar en moeilijk proces. Dat pijn doet tijdens het lezen. Bij Krog gaat het om zwart worden. Boeken beïnvloeden elkaar en er is felle kritiek. Personages hoofd- en bijrollen worden er niet minder levend van. Ze hebben mijn aan huis gebonden dagen verrijkt. Maar graag zou ik weer eens in het zadel stappen en zelf schrijven.

Bijkomen


3½ dag per week
over de duikplank
langzaam naar het puntje
het is mijn werk
mijn blik op de wereld.

Dan duizel ik
en val.

Weer boven drijft mijn lijf
in kleur- en geurlose bavarois
suikervrij en geen zoetstof.

Even snakken
voordat ik weet
hoe me te gedragen.
Moeiteloos liggen
zonder te zinken.
Kant is ver.

's Avonds schuif ik
als vanzelf in bed
wordt de dag erna
weer wakker
en stapje voor stap ...

Andere dagen
keer ik om, daal af
langs de glimmende
roestvrijstalen leuning
naar een strandstoel
aan de rand van de poel.



De foto's kan je aanklikken voor een grotere versie ervan.



vrijdag 20 november 2015

Deugden



water

Amerikaanse militairen moeten vrijer kunnen bewegen op het internet en de sociale media. Ze moeten kunnen bloggen, twitteren en facebooken adviseert een lt. Kolonel van de mariniers (betaal site) met een inlichtingendienstachtergrond. Er is het vertrouwen dat ze met wapens om mogen gaan. Waarom dan niet met informatie, vraagt hij retorisch. Het uiteindelijke doel is “informatie overwicht” door het verspreiden van een veelheid aan vaderlandslievende berichten door individuen. Die laatsten worden vaak meer vertrouwd dan instituties. 

Vorige week kwam de verjaarskalender op de WC voorbij. Deze week is het de scheurkalender, die er ook hangt. Een uitspraak van Gummbah trok de aandacht: “Als het leven geen zin heeft, dan maakt het maar zin.” René Gude, de onlangs gestorven filosoof, haalde de woorden aan om zijn leven aan te meten. Werk of inzet geeft het leven zin. Geen zin, dan maak je met discipline maar zin. Ik herken dat wel. Timon Meynen, de filosofiekalenderschrijver van dienst, vond dit hoogmoed of hangen aan een illusie. Hij schrijft: “In 2500 jaar wijsbegeerte is de zaak dus nogal omgedraaid: het is niet langer zo dat het Schone, het Ware en Goede het vanzelfsprekende streven zijn van de deugdzame mens, want die moeten eerst door hem worden gemaakt om ze vervolgens te kunnen ervaren.”

Ik dacht bij de woorden van Meynen aan een jonge hond die nog niet weet dat het SWG je ook niet vanzelf in de schoot valt. Maar het blijkt iemand van mijn leeftijd te zijn, een vijftiger en ZZP'er. Verzwakte mensen als Gude was (en ikzelf minder ben) die moeten zich inzetten om overeind te blijven. Ze krijgen de deugden niet toegeworpen. Sterker ik vermoed dat dit ook voor alle anderen geldt. Of die inzet nu als mantelzorger in eigen familie, hulpje in een sporthal voor vluchtelingen, in de politiek of onder vrienden of familie gebeurt. Deugden groeien niet aan de bomen.

En dan lees je ook nog eens een boek. Een mooi boek in zijn beschrijving van (vrijwel uitsluitend) de Europese visie op water van Thales tot Lucretius en het nu. Ook een droevig boek over water, over de zee die steeds meer leven verliest, over hoe het kapitalisme zeeën en oceanen als wingewest heeft ingelijfd nadat de mens er eerder bang voor was, hem negeerde en slechts beperkt als verbindingsweg zag. Hoe de zee als drab straks veel stoffen zal produceren die de medische wetenschap op de markt kan brengen. Nee vrolijk wordt je er niet van, wel overtuigd dat het kapitalisme in wezen zelf ziek is en dat duurzaamheidsverhalen dat niet op zullen lossen. We moeten wezenlijk anders naar ons zelf en de wereld kijken. Niet wij zijn de hoogste vorm van leven. We zijn samen de wereld: het ongrijpbare water, de beweging door de ruimte, mineralen, vogels, vissen en bloemen, het aardse leven en ook de zee. (René ten Bos, Water, Boom, 2014)

Vals plat


dat gelaat
die lach
dat gedrag
nog hetzelfde

toen keek je op
vanaf een vlakke weg
naar 50 en 60'ers
als een 4e categorie

maar ging
vervolgens vals plat
met hier en daar
hobbel of kuil
naar boven

ook dezelfde
meer kilometers
in de benen.

nog wel die drang
niet milder maar
met minder drukte

beklimmingen
al in de tas.

geen snot voor ogen
voldoening schept nu
glimlach over de schouder
een mooie tocht
die lukt



De foto's kan je aanklikken voor een grotere versie ervan.





vrijdag 13 november 2015

Geen dag zonder



schrijven

Afgelopen zaterdag schreef ik mijn blog over een indringend boek. Zondag zou ik een gedichtje schrijven (zie hierbij). Op maandag moest ik mijn bijdrage voor het Vredesmagazine inleveren. Op dinsdag was het mijn hoofd moe en verzamelde ik alleen teksten uit de afgelopen negen jaar en leverde informatie voor een A-4 briefing over wapenhandel naar Turkije voor het Defensie-kamerdebat. Op woensdag schreef ik een paar woorden bij de foto's die ik maakte. Op donderdag begon ik met een Engelstalige korte tekst en kwam De Staatskrant weer uit met een paar stukjes die ik schreef over een vrolijk feest en rijkdom in een relatief arme wijk. En vandaag zijn het weer deze woorden.

Het is november. Bijna op de helft. Een tekening van me op verjaarskalender laat woest weer zien. Buiten is daar weinig van te merken. Het waait, regent, maar is warm. Zag op TV dat op de bodem van Oosterschelde een wriemel vloer ligt van brokkelsterren. Las in de krant dat de buitenijsbanen zijn gesloten vanwege de hoge temperatuur.

Het fietsen vandaag begon met een harde kustwind tegen, maar wel een stralende zon. Bij Katwijk werd de lucht zwart. Nog voor Den Haag plensde het. In Wassenaar was het even droog, maar daarna begon het weer. In Hazerswoude piepte de zon onder de wolken door en zette het landschap in een warme gloed.

De film die ik gisteren zag blijft hangen. Goede bedoelingen. Onhandigheid. Tussen mensen zit vaak frictie. Loslaten van wat je hebt of had lukt niet altijd en dan doet die ander dat ook niet.  En ook al doe je goed, het is niet zo dat je dat dan ook altijd ontmoet. Met mooie kinderrollen. Na twee Amerikaanse films deze week, was Le passé van Asghar Farhadi een verademing.

Crisis of drama


Stroom vloeit
door bochten
langs stenen.
Water zonder bodem.

Jij staat daar
aan de overkant
en kijkt naar ons.

Jij staat hier
om te omhelzen
indien nodig.

Tussendoor drijven
boomstammen,
wrakhout,
oliedrums,
samengebonden
met rafelig touw.

Jij op dat vlot
door de nacht
Het botst
op beide kanten.


Inspiratie Storm, een van de Zeven Romances van Sjostakovitsj op tekst van Aleksander Blok, uitvoering Katrien Baerts en Nieuw Amsterdams Peil. Zie hieronder.


De foto's kan je aanklikken voor een grotere versie ervan.



zaterdag 31 oktober 2015

Ergernissen



Muizenissen

“Mijnheer u mag hier niet fietsen,” hoor ik als er voor de tweede keer deze week een nog geen twee decimeter hoog hondje onder mijn wiel wil lopen. Deze keer fiets ik over de LF20 (de Flevoroute, die van Groningen naar Haarlem loopt). De vorige keer langzaam over een fietspad in Spaarnwoude. Nu werd ik stompzinnig, maar wel beleefd, toegesproken. Die keer ging het met gescheld. Het zijn van die kleine ergernissen die muizenissen kunnen worden.

Er is ook nogal wat om je aan te ergeren: mensen die je opzij zwemmen of door je heen willen, auto's die geen voorrang geven, fietsers die maar wat doen, zodat ik viel etc. Het beste is al-dan-niet reageren en vervolgens zo snel mogelijk te vergeten. Dat zou gemakkelijker zijn als mensen gewoon 'sorry' zouden kunnen zeggen. Soms heb ik er echt last van als mensen geen rekening met me houden. Hoe ouderen en invaliden zich redden vraag ik me wel eens af.

Maar de hele week geniet ik al na van het concert dor Patti Smith dat ik afgelopen zondag zag. Laat ik daar nog maar mee doorgaan. Vandaag hoorde ik een Stevie Wonder cover. Niemand covert zo mooi als Patti Smith (op Nina Simone na).

Banaal Begin


In de dode hoek
tussen pontsteiger en Stenen hoofd
spoelt van alles aan.
Vandaag een plastikmevrouw;
armen en benen omhoog
alsof ze je wil omarmen.
Tussen haar dijen zit een gat.

Een foto neem ik niet,
kennelijk wat gegeneerd
door die opgeblazen platheid van het bestaan.

Waaide zij van een jacht?
Stond ze op een balkon in Amsterdam-Noord?
Eindigde een jongeman zijn vrijgezellen bestaan
beschonken in de armen van een stomme dame?

Ze ligt afgedankt klaar om door de sluizen
naar de plastiksoep te drijven
samen met een vloot badeendjes.

Plots is daar -
ik kan het niet helpen;
het dringt zich op -
het woord beddendood.
Aaf Brandt Corstius gebruikte het laatst
voor een seksgesmoorde relatie
een soort consommé sans julienne.


De foto's kan je aanklikken voor een grotere versie ervan.